Πρόσωπα και ιστορίες

Bertel Thorvaldsen – Η Αρχαία Ελλάδα στα χέρια ενός σπουδαίου Δανού

Bert Thorvaldsen

Ο Bertel Thorvaldsen (Θόρβαλτσεν) γεννήθηκε στη Δανία τον 18ο αιώνα, έζησε στην Ιταλία και δεν γνώριζε ούτε ελληνική ιστορία ούτε μυθολογία. Κατανόησε όμως όσο λίγοι την τεχνοτροπία των έργων της κλασικής αρχαιότητας και την εφάρμοσε στα έργα του με τρόπο αξιοθαύμαστο.

Επιλέξαμε κάποια από τα γλυπτά του που απεικονίζουν θέματα κυρίως από την ελληνική μυθολογία, αλλά και μερικά περιστατικά από την δραστήρια ζωή του, η οποία ανέτειλε μέσα στη φτώχια και έδυσε στα παλάτια των μεγάλων βασιλιάδων. Εργάστηκε σκληρά μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του, απέκτησε πλούτο και δόξα, ήταν περιζήτητος στις συντροφιές της υψηλής κοινωνίας -ακόμα και των βασιλέων- αλλά δεν ξέχασε ποτέ την πόλη που τον ανέθρεψε. Η πόλη του τον τίμησε κι εκείνος την αντάμειψε πλουσιοπάροχα!

Bert Thorvaldsen - 1794 - Self portrait
(1794, Αυτοπροσωπογραφία)

Ο Bartholomiew (Bertel) Thorvaldsen

Γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1770 στην Κοπεγχάγη της Δανίας σε πολύ φτωχό περιβάλλον. Από πολύ μικρή ηλικία τριγυρνούσε στα ναυπηγεία, όπου βοηθούσε τον πατέρα του σκαλίζοντας διακοσμητικές παραστάσεις στις πλώρες των πλοίων και σε ηλικία 12 ετών, ο πατέρας του τον έστειλε να σπουδάσει στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών.

Η πρόοδος του νεαρού ήταν αλματώδης και κάθε φορά που πήγαινε στα ναυπηγεία να δει τον πατέρα του, εντυπωσίαζε τους πάντες με το αποτέλεσμα που είχαν οι διορθώσεις που έκανε στα ακρόπρωρα. Ο πατέρας του ήλπιζε πως ο γιος του θα μείνει κοντά του αφού είχε μία εξασφαλισμένη δουλειά, στην οποία ήταν καλύτερος από οποιονδήποτε άλλον είχε δει, ένας καθηγητής του στην Ακαδημία, όμως, τον έπεισε να επιτρέψει στο γιο του να μοιράζει τουλάχιστον τον χρόνο του ανάμεσα στην τέχνη και στο μεροκάματο. Από τότε, ο Bertel συνεργαζόταν με τον πατέρα του συνεχίζοντας ταυτόχρονα τις σπουδές του.

Ως νέος ήταν πολύ συνεσταλμένος, μιλούσε ελάχιστα και δεν γελούσε σχεδόν ποτέ. Ό, τι είχε να πει το εξέφραζε σμιλεύοντας. Στα χρόνια της ακμής του διαμόρφωσε έναν πιο κοινωνικό και πρόσχαρο χαρακτήρα, αλλά όσο γερνούσε, επέστρεφε πότε-πότε στην κακοκεφιά της νιότης του.

Το δειλό ξεκίνημα (1793-1796)

Το 1793 κέρδισε σε έναν διαγωνισμό της Ακαδημίας το χρυσό μετάλλιο, το οποίο συνοδευόταν από ένα χορηγούμενο εκπαιδευτικό ταξίδι τριών ετών, για την πραγματοποίηση του οποίου χρειάστηκε να περιμένει μερικά χρόνια. Περιμένοντας, εργαζόταν σκληρά, φτιάχνοντας προτομές, μετάλλια κι οτιδήποτε έφερνε χρήματα, ενώ λάμβανε και μία μικρή επιδότηση από την Ακαδημία. Τον Μάιο του 1796 έρχεται επιτέλους η ώρα για το μεγάλο ταξίδι που θα του άλλαζε τη ζωή. Μετά από μεγάλες περιόδους καραντίνας σε διάφορα λιμάνια και μία σκληρή δοκιμασία μέσα στη θαλασσοταραχή, φτάνει τον Φεβρουάριο του επόμενου χρόνου στη Νάπολη, με σκοπό να καταλήξει στη Ρώμη.

Bert Thorvaldsen - 1798 - Bacchus and Ariadne
(1798, Βάκχος και Αριάδνη)

Μέσα στη λάμψη της Ρώμης (1796-1801)

Στη Νάπολη και στη Ρώμη επισκέφτηκε όλα τα εργαστήρια των καλλιτεχνών και έκανε κάποιες σημαντικές γνωριμίες. Ανάμεσά τους ο Δανός αρχαιολόγος Zoega, ο οποίος ανέλαβε να το ξεναγήσει και να τον υποστηρίξει, αν και στην αρχή, αμφέβαλε για τις δυνατότητες του νεαρού. Γράφει ο ίδιος το 1797 «ο επαρχιώτης φίλος μας, ο Thorvaldsen, ήρθε εδώ για μία εβδομάδα να δει τα αξιοθέατα. Είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης με γούστο και συναίσθημα, αλλά παντελώς αστοιχείωτος, εκτός από τα θέματα της γλυπτικής… Πώς είναι δυνατόν να σπουδάσει ένας καλλιτέχνης όπως πρέπει, αν δεν γνωρίζει λέξη γαλλικά ή ιταλικά, αν είναι εντελώς άσχετος με την ιστορία και τη μυθολογία; Δεν ζητώ, ούτε εύχομαι, να διδαχτεί αυτά τα πράγματα, αλλά τουλάχιστον είναι αναγκαίο να αποκτήσει μία αμυδρή ιδέα για το όνομα και τη σημασία των όσων βλέπει. Τα υπόλοιπα θα προκύψουν από τη συναναστροφή του με μορφωμένους ανθρώπους.» Ο άνθρωπος αυτός παρέμεινε πιστός φίλος του Thorvaldsen ως το τέλος της ζωής του.

Bert Thorvaldsen - 1799 - Homer
(1799, Όμηρος)

Εδώ, στη Ρώμη το ταλέντο του θα βρει έδαφος να ανθίσει. Στεκόταν ακίνητος και αμίλητος μπροστά στα αριστουργήματα της ρωμαϊκής εποχής και τα μελετούσε με επιμέλεια. Τα έργα που λάτρεψε, και τα οποία αναπαρήγαγε στη συνέχεια με αξιοπρόσεκτη ευκολία και ταχύτητα, ήταν τα αγάλματα της ελληνικής κλασικής τεχνοτροπίας. Ανάμεσα στα αντίγραφα που δημιούργησε τότε είναι η προτομή του Ομήρου, το σύμπλεγμα Βάκχος και Αριάδνη και η Τερψιχόρη.

Bert Thorvaldsen - 1794 - Terpischore
(1798, Τερψιχόρη)

Ζώντας με το πενιχρό επίδομα της Ακαδημίας, ο γλύπτης μας έζησε και δύσκολες μέρες, ενώ έπρεπε να συντάσσει για την Ακαδημία εξάμηνες αναφορές σχετικές με τις μελέτες που έκανε στην Ιταλία και, μετά από δύο χρόνια, έπρεπε να στείλει ένα έργο του προκειμένου αξιολογηθεί. Πράγμα καθόλου εύκολο, εξαιτίας των ταραχών που προκλήθηκαν από τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά και του πυρετού που έπληξε τον νεαρό καλλιτέχνη, κι έμελλε να τον ταλαιπωρεί για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η μεγάλη ευκαιρία (1802-1803)

Και όμως, η μεγάλη ευκαιρία εμφανίστηκε ακριβώς εκείνα τα δύσκολα χρόνια! Τα τρία χρόνια επιπλέον χρόνια χρηματοδότησης, που είχε με κόπο εξασφαλίσει από την Ακαδημία, είχαν πια περάσει και ο Thorvaldsen ετοιμάζει το αποχαιρετιστήριο έργο του πριν φύγει από την αγαπημένη του Ρώμη: Ο Ιάσων και το χρυσόμαλλο δέρας, σε φυσικό μέγεθος. Δυστυχώς, όμως δεν προσέλκυσε πελάτες. Ο γλύπτης το κατέστρεψε κι έφτιαξε έναν δεύτερο Ιάσονα, ακόμα μεγαλύτερο. Αυτός ο Ιάσων εντυπωσιάζει με το περιφρονητικό βλέμμα που ρίχνει πίσω του, καθώς απομακρύνεται με το πολυπόθητο δέρας στο χέρι.

Bert Thorvaldsen - 1802 - Jason with the Golden Fleece
(1802, Ο Ιάσων και το Χρυσόμαλλο Δέρας)

Αυτός ο Ιάσων εντυπωσίασε το φιλότεχνο κοινό της Ρώμης και το όνομα του Thorvaldsen ακουγόταν πλέον παντού. Σημαντικοί άνθρωποι μπαινόβγαιναν στο εργαστήριο, το θαύμαζαν, αλλά δεν το αγόραζαν. Η Ακαδημία είχε ήδη εξαντλήσει κάθε δυνατότητα επιδότησης, ο νεαρός γλύπτης ανέβαλε την αποχώρησή του από τη Ρώμη όσο μπόρεσε, μέχρι που πούλησε όλα του τα υπάρχοντα. Η μέρα της επιστροφής έφτασε αναγκαστικά και όλα θα είχαν τελειώσει, αν δεν τον έσωζε η… γραφειοκρατία!

Κάποια προβλήματα στα ταξιδιωτικά έγραφα τον ανάγκασαν να αναβάλει για λίγο ακόμα την αναχώρησή του. Την επόμενη εβδομάδα, ένας τραπεζίτης ονόματι Thomas Hope (!) επισκέφτηκε το εργαστήριό του και έμεινε έκθαμβος από το πρόπλασμα του γοητευτικού Ιάσονα! Αμέσως παρήγγειλε ένα μαρμάρινο αντίγραφο και ο Thorvaldsen δεν μπορούσε να πιστέψει πόσο τυχερός είχε σταθεί.

Παρά τον ενθουσιασμό του, όμως, δεν δίστασε να ζητήσει ένα αρκετά μεγάλο ποσό, 6.000 sequins. «Λίγα είναι»  απάντησε ο τραπεζίτης. «Για ένα τέτοιο έργο θα έπρεπε να ζητήσεις τουλάχιστον 8.000». Αν και τελικά το ποσό που συμφωνήθηκε ήταν αυτό που πρότεινε αρχικά ο καλλιτέχνης, το περιστατικό αυτό εκτόξευσε τη φήμη του Thorvaldsen. Έμεινε στη Ρώμη, όχι πλέον ως επιδοτούμενος φοιτητής, αλλά ως επαγγελματίας (Το άγαλμα του Ιάσονα έφτασε εντέλει στον παραλήπτη του το 1828!) Κι ενώ το όνειρό του έπαιρνε σάρκα και οστά, ήρθε ο έρωτας και του πήρε τη σμίλη απ’ τα χέρια.

Bert Thorvaldsen - 1803 - Briseis and Achilles
(1803, Βρισηίς και Αχιλλεύς)

Του έρωτα τα καμώματα (1803-1805)

Χτυπημένος και πάλι από τον πυρετό που επανεμφανιζόταν κάθε τόσο, φιλοξενήθηκε στο σπίτι του καλού του φίλου, Zoega, μέχρι να αναρρώσει. Εκεί γνώρισε την εκθαμβωτική Ρωμαία που του πήρε το μυαλό, την Anna Maria Magnani. Μολονότι δεν ταίριαζαν καθόλου ως χαρακτήρες, βυθίστηκαν σε μία σχέση που τίποτα καλό δεν προμήνυε. Εκείνη επεδίωκε να ανέλθει κοινωνικά (ανήκε στο προσωπικό των Zoega) και δεν δίστασε να παντρευτεί κάποιον άλλον που της πρόσφερε μια καλύτερη κοινωνική θέση, διατηρώντας παράλληλα τη σχέση της με τον  Thorvaldsen. Εκείνος τυφλώθηκε τόσο πολύ από το πάθος του, που αδυνατούσε να διαχειριστεί την ανώμαλη αυτή κατάσταση. Κι όταν η Anna Maria έφυγε από τη Ρώμη ακολουθώντας τον σύζυγό της στην Φλωρεντία, ο Bertel καταρρακώθηκε.

Η σχέση συνεχίστηκε εξ αποστάσεως, αλλά η Anna Maria φρόντισε να εξασφαλίσει το μέλλον της σε κάθε περίπτωση. Ζήτησε από τον εραστή της να δεσμευτεί εγγράφως πως, σε περίπτωση που θα διαλυόταν ο γάμος της, εκείνος θα αναλάμβανε τη συντήρησή της. Ανήμπορος να της αντισταθεί υπέγραψε το έγγραφο, κι ένα χρόνο μετά κλήθηκε να τηρήσει την υπόσχεσή του. Έχοντας μείνει άπραγος επί μήνες, με την υγεία του κλονισμένη, δέχεται πίσω την αγαπημένη του, αλλά φεύγει αμέσως για το Albano. Εκεί βρήκε νέους φίλους και νέους πελάτες που του ανέθεσαν μερικές παραγγελίες με θέματα από την ελληνική μυθολογία.

Bert Thorvaldsen - 1807 - Hebe
(1805, Ήβη)

Το 1804 ακολούθησαν κι άλλες παραγγελίες στη Νάπολη και στη Γένουα, ανάμεσα στις οποίες και η Απαγωγή της Βρισηίδος, ένα από τα διασημότερα έργα του. Το 1805 αναφέρεται ως ο σπουδαιότερος γλύπτης της εποχής του μαζί με τον ιταλό Canova. Η γυμνή Αφροδίτη του και η γλυκιά του Ήβη είναι έργα αυτής της περιόδου, σμιλεμένα με χάρη από τον έμπειρο και πολύ δραστήριο πια Thorvaldsen.

 Τα χρόνια της μεγάλης δόξας (1806-1817)

Ανάμεσα στους πολύ σπουδαίους φίλους που απέκτησε τότε ήταν ο πρίγκιπας Λουδοβίκος της Βαυαρίας, ο μετέπειτα βασιλιάς Λουδοβίκος Α΄, φιλότεχνος, φιλέλληνας και πατέρας του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα. Το 1808 ο νεαρός πρίγκιπας παραγγέλνει τον Άδωνι, ένα «αξιοθαύμαστο γλυπτό, ευγενές και απλό, αληθινό δείγμα κλασικής ελληνικής τέχνης που σφύζει από συναίσθημα», όπως το σχολίασε ο κύριος ανταγωνιστής του Thorvaldsen, ο Ιταλός Canova.

Bert Thorvaldsen - 1808 - Adonis - Munich
(1808, Άδωνις, Neue Pinakothek, Μόναχο)

Ο πρίγκιπας συμβουλεύεται τα επόμενα χρόνια τον Thorvaldsen για τη συλλογή που ετοίμαζε για την διάσημη Γλυπτοθήκη του στο Μόναχο. Δέκα χρόνια μετά θα του αναθέσει την συντήρηση των γλυπτών του ναού της Αφαιάς στην Αίγινα.

Bert Thorvaldsen - 1810 - Cupid Revives Psyche
(1810, Έρως και Ψυχή)

Το 1810 ο Bertel χρίστηκε Ιππότης του τάγματος Dannebrog από τον Δανό βασιλιά και αποκτά το ψευδώνυμο «Cavaliere Alberto», ένα όνομα που οι Ιταλοί μπορούσαν με μεγαλύτερη ευκολία να προφέρουν. Τρία από τα πιο όμορφα έργα του ανήκουν σε αυτή την εποχή: Ο Έρως επαναφέρει την Ψυχή στη ζωή, ο Ερμής που αναθέτει τον Βάκχο στην Ινώ και ο πελώριος Άρης με τον Έρωτα.

Bert Thorvaldsen - 1809 - Mercury Brings Bacchus to Ino
(1809, Ο Ερμής που αναθέτει τον Βάκχο στην Ινώ)

Bert Thorvaldsen - 1810 - Mars and Cupid
(1810, Ο Άρης με τον Έρωτα)

Ακολούθησε το υπέροχο ανάγλυφο που αναπαριστά την είσοδο του Μ. Αλεξάνδρου στην Βαβυλώνα. Διακόσμησε το Palazzo del Quirinale που επρόκειτο να υποδεχτεί τον αυτοκράτορα της Γαλλίας, τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Οι δύο Καρυάτιδες που άρχισε να φιλοτεχνεί αμέσως μετά, και οι οποίες προοριζόταν για το παλάτι του Πολωνού βασιλιά, ολοκληρώθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση, λόγω ασθένειας του γλύπτη, όταν πια η Πολωνία δεν υπήρχε! Κατέληξαν στο παλάτι της Δανίας (Christiansborg) και καταστράφηκαν στην μεγάλη πυρκαγιά του 1884.

Bert Thorvaldsen - 1822 - Alexander the Great's Entry into Babylon(1822, Η είσοδος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Βαβυλώνα)

Η μεγάλη ταραχή (1817-1819)

Η τελευταία διετία αυτής της περιόδου ήταν επεισοδιακή και καθόλου παραγωγική. Σχετίζεται ερωτικά με την Frances Mackenzie, μία αριστοκράτισσα από τη Σκωτία, πολύ καλλιεργημένη και παθιασμένη με την τέχνη. Ο έρωτας αυτός που εξελίχθηκε σε ένα ταξίδι στη Νάπολη, θα ανανεώσει τον ταλαιπωρημένο από τον πυρετό Bertel, ο οποίος πλησιάζει πλέον τα 50. Όταν όμως επέστρεψε στη Ρώμη, κλήθηκε να αντιμετωπίσει την οργή της Άννα-Μαρίας, με την οποία είχε ήδη αποκτήσει μία κόρη. Η είδηση για τη σχέση του είχε κυκλοφορήσει παντού και οι φήμες για επικείμενο γάμο του με την νέα αγαπημένη εξόργισαν την Άννα-Μαρία, η οποία δεν δίστασε να τον απειλήσει πως θα αυτοκτονήσει, αφού πρώτα σκοτώσει αυτόν και το παιδί, αν τολμήσει να πραγματοποιήσει αυτόν τον γάμο.

Bert Throvaldsen - 1817 - Ganymede with Jupiter's Eagle
(1817, Ο Γανυμήδης και ο Αετός)

Ο Thorvaldsen δεν ήταν καλός στη διαχείριση τέτοιων εκρηκτικών καταστάσεων και προτίμησε να κρατήσει παθητική στάση. Συνέχισε να βλέπει την αγαπημένη του, αλλά σύντομα αντιλήφθηκε πως αυτό που ένιωθε για την Frances ήταν φιλική αγάπη και όχι έρωτας. Ο έρωτας ξαναχτύπησε όταν γνωρίστηκε με την Franzisca, μία ηθοποιό από τη Βιέννη. Η Mackenzie φεύγει για την Ελβετία, γιατί στην Αγγλία δεν μπορούσε να επιστρέψει από ντροπή: είχε ήδη ανακοινωθεί στις εφημερίδες ο επικείμενος γάμος της με τον διάσημο καλλιτέχνη. Λίγους μήνες μετά, ο Thorvaldsen συνειδητοποίησε πόσο άσχημα της είχε συμπεριφερθεί η ψυχολογική αυτή αναταραχή κατέληξε στη μεγάλη απόφαση: Χώρισε τη Βιεννέζα, χώρισε και με την Άννα Μαρία και αποφάσισε να επισκεφτεί την πατρίδα του μετά από 23 χρόνια απουσίας.

 Δουλειά, δουλειά, δουλειά (1819 – 1836)

Ταξιδεύοντας προς τη Δανία αφιέρωσε τρεις μήνες για να επισκεφτεί διάφορες πόλεις της Ελβετίας και της Γερμανίας, όπου είχε την ευκαιρία να γνωριστεί με βασιλείς και αξιωματούχους της Ευρώπης και της Ρωσίας, οι οποίοι του ανέθεσαν κάποια πολύ σπουδαία έργα. Αλλά και στη Δανία, αφού τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό, τον περίμεναν και άλλες δουλειές που αφορούσαν έργα με θρησκευτικά θέματα ή προτομές συγχρόνων σημαντικών ανθρώπων. Μία από τις προτομές ήταν αυτή του Tomas Maitland, στη βάση της οποίας σκάλισε την Αθηνά με την αλήθεια και το ψέμα. Η προτομή χάθηκε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, βρέθηκε όμως η ανάγλυφη παράσταση, η οποία βρίσκεται στο Δημαρχείο της Ζακύνθου.

Bert Thorvaldsen - 1819 -Minerva Truth Lie
(1819, Η Αθηνά με την Αλήθεια και το Ψέμα, δημαρχείο Ζακύνθου)

Επιστρέφοντας στην Ιταλία, ένα χρόνο αργότερα, χρειάστηκε να επεκτείνει το εργαστήριό του και να προσλάβει αρκετούς βοηθούς, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στον φόρτο εργασίας.

Bert Thorvaldsen - 1830 - Lord Byron
(1830, Λόρδος Βύρων)

Αυτή την εποχή δημιουργεί το άγαλμα του Λόρδου Byron, ο οποίος είχε πεθάνει το 1824 στο Μεσολόγγι. Η παραγγελία έγινε από μία επιτροπή Άγγλων που ήθελαν να τιμήσουν τον μεγάλο τους ποιητή και ο Thorvaldsen, συγκινημένος από το δράμα της Ελλάδας και από την αφοσίωση του Byron στην ελληνική υπόθεση την ανέλαβε χωρίς δισταγμό. Το άγαλμα παραδόθηκε το 1835 και οι Άγγλοι πατριώτες το πρόσφεραν στο Westminster Abbey. Οι κληρικοί, όμως, αρνήθηκαν να κοσμήσουν τον ναό με τον άθεο και ανήθικο για τις αρχές της Εκκλησίας ποιητή. Το έργο παρέμεινε αποθηκευμένο για μία δεκαετία, για να καταλήξει στο Πανεπιστήμιο Cambridge, σε έναν χώρο που, εδώ που τα λέμε, του ταιριάζει πολύ καλύτερα: στη βιβλιοθήκη.

Bert Thorvaldsen - 1837 - Cupid and Hygieia
(1837, Έρως και Υγεία)

Ο ευεργέτης της Κοπεγχάγης (1837 – 1840)

Το 1837 αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του, αλλά η Ρώμη βρέθηκε τέθηκε σε καραντίνα από τις γειτονικές πόλεις, όταν ξέσπασε επιδημία χολέρας. Γνωρίζοντας πως υπήρχε σοβαρή πιθανότητα να πεθάνει, ο Thorvaldsen συντάσσει τη διαθήκη του, σύμφωνα με την οποία κύριος κληρονόμος είναι η πόλη της καταγωγής του. Η Κοπεγχάγη θα κληρονομούσε όλα τα έργα που δημιούργησε ο ίδιος, αλλά και την μεγάλη του συλλογή από πίνακες και άλλα έργα, με την προϋπόθεση να δημιουργήσει ένα Μουσείο που θα φέρει το όνομά του για να τα στεγάσει. «Να καθιερωθεί ένα λογικό τίμημα εισόδου με το οποίο θα συντηρείται το Μουσείο. Η είσοδος για τους παντός είδους καλλιτέχνες να είναι δωρεάν…» γράφει στη διαθήκη του. Η κόρη του θα έπρεπε να αρκεστεί στο διόλου ευκαταφρόνητο ετήσιο εισόδημα που της είχε ήδη εξασφαλίσει, και σε εκείνα που της πρόσφερε ο σύζυγός της.

Εν τέλει κατάφερε να επιστρέψει στην πατρίδα του λίγο αργότερα, όπου ένα τεράστιο πλήθος τον υποδέχτηκε με μεγάλο ενθουσιασμό. Ο Thorvaldsen ήταν ο σημαντικότερος άνθρωπος στη Δανία, ο ήρωας που δόξασε τη χώρα του σε όλον τον κόσμο. Οι εφημερίδες δημοσίευαν καθημερινά κάθε του κίνηση, όπως κάνουν τα σύγχρονα ΜΜΕ με τους αστέρες του κινηματογράφου και της μουσικής. Για να μπορέσει να εργαστεί ο 68χρονος πλέον γλύπτης, απομακρύνεται από την Κοπεγχάγη και καταφεύγει συχνά στο ήσυχο Nysoe. Στο εργαστήριο που εγκατέστησε στον κήπο η οικογένεια που τον φιλοξενούσε, δημιουργεί μερικά ακόμα έργα εμπνευσμένα από την κλασική τέχνη, όπως το υπέροχο Έρως και Υγεία και τον Ήφαιστο. Σήμερα, το οίκημα είναι ένα πανέμορφο μικρό Μουσείο στο οποίο εκτίθενται έργα του Thorvaldsen της περιόδου 1838 ως τον θάνατό του το 1844.

Bert Thorvaldsen - 1838 - Vulcan
(1838, Ήφαιστος)

Η τελευταία φορά στη Ρώμη (1841-1842)

Το 1841 πραγματοποίησε το τελευταίο του ταξίδι στην αγαπημένη του Ρώμη. Έμεινε λίγο καιρό στη Γερμανία ως προσκεκλημένος του βασιλιά και είχε την ευκαιρία να επιθεωρήσει τα έργα του που κοσμούσαν τις γερμανικές πόλεις και να συναντήσει παλιούς φίλους, όπως ο διάσημος μουσικός Mendelson, που τότε ζούσε στη Λειψία. Σε κάθε πόλη τον υποδέχονταν με μεγάλη χαρά κι επισημότητα, οργανώνοντας δείπνα, χορούς, ακόμα και θεατρικές παραστάσεις προς τιμήν του. Χρειάστηκε ένα μήνα ξεκούρασης στην Ελβετία για να μπορέσει να συνεχίσει το ταξίδι του στην Ιταλία, όπου έμεινε ως τον Οκτώβριο του 1842. Αν και εξαντλημένος και συχνά άρρωστος, κι εκεί συνέχισε να εργάζεται κυρίως επάνω σε θρησκευτικά θέματα, αλλά δημιουργεί και μία νέα εκδοχή ενός παλιού έργου: τις Tρεις Χάριτες

Bert Thorvaldsen - 1842 - The Graces with Cupid's Arrow
(1842, Οι Τρεις Χάριτες)

Το τέλος (1843-1844)

Όταν επέστρεψε για τελευταία φορά στην Κοπεγχάγη, το Μουσείο του, το πρώτο Μουσείο της Δανίας, είχε ολοκληρωθεί όπως ακριβώς το είχε σχεδιάσει. Στην εσωτερική αυλή είχε ετοιμαστεί το μνημείο το οποίο θα κοσμούσε τον τόπο της ταφής του. Ήταν 72 ετών, είχε προετοιμαστεί για το τέλος του, και όμως, συνέχισε να εργάζεται. Το 1843 δημιουργεί τον κολοσσιαίο Ηρακλή του κι έναν Ασκληπιό για το παλάτι Christiansborg.

Bert Thorvaldsen - 1843 - Asclepius
(1843, Ασκληπιός)

Bert Thorvaldsen - 1843 - Hercules
(1843, Ηρακλής)

Μέχρι και το τελευταίο πρωινό της ζωής του, στις 29 Μαρτίου του 1844, σμίλευε το τελευταίο του έργο. Το βράδυ της ίδιας μέρας ξεψύχησε ήσυχα καθισμένος στη θέση του στο Βασιλικό Θέατρο, περιμένοντας ν’ αρχίσει η παράσταση και αναπαύεται στο Μουσείο του, περιστοιχισμένος από τα έργα του, ακριβώς όπως το είχε σχεδιάσει.

Πηγή φωτογραφιών:
Το εντυπωσιακό Μουσείο του Thorvaldsen στην Κοπεγχάγη

Γράψτε ένα σχόλιο